Halk arasında 'karabasan' olarak bilinen uykudan uyanamama hali ruhsal bir sorundan kaynaklanmıyor. Fatih Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Atilla İlhan, karabasanın bir hastalık olmadığını söyledi. Prof. İlhan, uyurgezerlerin uyku felcini yaşamadıkları için uykularında hareket ettiklerini belirtti.

Uykudan uyandınız, bilinciniz açık ama bir türlü kendinize gelemiyorsunuz. Üzerinize kapkara bir ağırlık çökmüş sanki, kalkmak istiyor ama kıpırdayamıyorsunuz. Bağırıyorsunuz ama sesiniz çıkmıyor. Tam boğulmak üzere iken son bir hamle ile silkinip gözlerinizi açtığınızda kâbus bitiyor. Halk arasında 'karabasan' denilen bu hale cinlerin, kötü ruhların veya psikolojik rahatsızlıkların sebep olduğu düşünülür. Sık sık bu tür uyku sorunu yaşayan kişiler de kendilerinde psikolojik bir bozukluk olduğunu sanarak üzülürler. Oysa karabasanlar, bir hastalık veya bozukluktan kaynaklanmıyor. Dünyanın her yerinde insanların aynı şekilde tarif ettiği ve tıp dilinde 'uyku felci' denilen bu hal, tamamen uyku sırasında gelişen fizyolojik bir durum sebebiyle oluşuyor. Fatih Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Atilla İlhan, uyku felcinin bir hastalık olmadığını, sebepleri ortadan kaldırılınca düzeleceğini söylüyor.

İnsan uyurken belli aralıklarla REM ve NonREM denilen evreler yaşıyor. Rüyalar REM döneminde görülüyor. İnsan beyni, rüya görürken geçici olarak vücudu hareketsiz hale getiriyor yani felç ediyor. Bu sayede insan rüyasında yaptığı hareketleri gerçekte yapamıyor. Prof. Dr. Atilla İlhan, "Eğer bu felç yaşanmasa, mesela rüyasında futbol oynadığını gören kişi gerçekte de bacaklarını hareket ettirirdi. Veya gerçekte de yürür, konuşurdu. Uyurgezerliğin sebebi de bu felcin yaşanmamasıdır." diyor. Prof. Dr. Atilla İlhan'ın verdiği bilgilere göre, uyku felci, beyin uyanıp bilinç açıldığı halde bedendeki felcin devam etmesi durumunda yaşanıyor. İnsan bedenini hareket ettirmeye, gözlerini açmaya, konuşmaya çalışıyor ama vücudu hâlâ felç olduğu için bunu başaramıyor ve korkuyor. Bu hal, kişi tekrar REM uykusuna dönmeden önce veya tamamen uyanmadan birkaç saniye veya birkaç dakika sürüyor. Nadiren çok uzun sürdüğü de oluyor. Uyanma ile felç halinin bitmesi gerekirken bu tarz bir irtibatsızlık yaşanmasının sebebi tam olarak bilinemiyor. İlhan, hasta hi-kâyelerine göre tespit edilen etkenleri şöyle açıklıyor: "Uyumadan önce ağır yemek veya uzun süreli açlık hali, stresli bir yaşam tarzı, çok uyumak veya az uyumak, düzensiz uyku saatleri, yanlış ve rahatsız bir yatma şekli gibi birçok etken uyku felcine sebep olabilir. Düzenli ve yeterli uyuma, stresten uzak durma, akşam yemeklerine dikkat etme gibi tedbirlerle bundan kurtulmak mümkün."

İlhan'a göre, bazen tam uykuya dalacakken boşluğa basmış gibi hissedip ürkmek de vücudun REM dönemine geçerken aniden felç olmasıyla ilgili ve herkeste olabilir. Ancak, derin uyku sırasındaki 'atma' denilen bacak hareketlerine dikkat edilmesi gerekiyor. Çünkü bunların sara nöbeti olma ihtimali yüksek.